Cato Løland
Tandem
Vindussalen og Kabinettet
07.08.—07.09.2025

1. Kva for informasjon finst i dei ytre laga av ting? I ein tynnsliten frottéhandduk, i salt­utslaget på ein murvegg, i gulna lakk, i svartbrend bark. Kva hender når blikket treff dei ytre laga av ting, kva er det som oppstår då?

2. I utstillinga si på Kunstnerforbundet visar Cato Løland ein ny serie vegg­hengte skulpturar, med skjelett av armerings­jern og metall­netting som glimtvis kjem til syne under materiala som dekker dei. Dei kan minne om over­dimen­sjonerte belg­kapslar, snitta på langs, slik at ein kan studere innsida. Her finst det ei vilje til å syne fram, kunne ein tenke, men den blir brote av med ei trong til å dekke til. Tekstil­bitar heng som slør eller i laser, over formene. Den krumma fasongen gjer at innsida av skulpturane er delvis skuggelagte. Det er ingenting inne i belgane, kunne ein sagt, i alle fall ingen perleforma frukter som ligg klare. Så blir blikket i staden retta mot skalet, mot behaldaren: mot kva behaldaren består av, og kva den likevel rommar.

3. Dei første åra av utdanningsløpet til Cato, studerte han fotografi. Det er ikkje fotografi han jobbar med no, men det hender at han sender meg bilde, av ting han har fått auge på og kjenner seg inspirert av, underlege kvar­dags­motiv. To ventilasjons­slangar hengande ut frå eit ope vindauge, som tarmar, parallelle. Ein halvt riven bygard, der det som kjem til syne ikkje er møblar eller ting, men materiala under kledningen – isolasjon og dekk­plast som heng i filler frå etasjane. Med blikket byggar han eit arkiv av overflatar og former. Blinkande sjøvatn som skyl inn mot ei bergsprekk, blir eit midlertidig relieff. Ein nedtråkka jordflekk ved eit skogbryn, fotspor fylde opp med mørkt sorpevatn: ei studie i fuktig svart.

4. Ein kunne tenke på skulpturane som ein slags rekon­struksjonar, av flyktige komposisjonar som desse, der enkelte strukturar og fenomen går igjen. Lysspel, mørke. Dekke, klede. Spor. Vatn. Opningar, behaldarar, årer.

5. Eller for å starte i ein annan ende: Cato jobbar med dekonstruert materiale. Metall­skjeletta til dei store skulpturane er kledde med oppstykka tøy, papir, plast og folie. Lag på lag. Om ein går nære og leitar, kan ein for eksempel finne den ein gong mjuke, no målingsstive innsida av ein college­genser. Og jeans­stoff, nylon av typen ein brukar til smykke­posar, papir hardna av lim, det framleis synlege stripe­mønsteret frå eit ribbe­strikka plagg. Han samlar på materiale, ofte frå gamle klede. Det er materiala som leiar vegen, kunne ein hevde frå dette perspektivet.

6. Enkelte materiale, planter, strå som veks i veg­kanten, for eksempel, veit eg korleis kjennest ut berre ved å sjå på dei. Eg veit korleis dei oppfører seg, kor laust eller hardt korna sit fast i festene sine, kor vidt dei enkelt vil losne om eg pressar dei mellom fingrane og drar. Eg veit korleis det stive skalet til kornet trevlar seg på langs, om eg tyggar på det; inni finst det ein mjølen kjerne. Når eg ser skulp­turane til Cato, er det som eg i eit auge­blikk veit noko tilsvarande om dei, men så glepp det.

7. Dei belgliknande skulpturane er doble, ei lang­­strekt form stabla oppå ei anna. Formene er ikkje identiske, men dei er av same art. Festa i kvarandre med armering heng dei så tett at dei somme stader overlappar. Dei delar infra­struktur. Paret, det doble, er eit gjen­takande element i Cato sitt kunst­nar­skap. Ta verks­serien Ventilere, som blei vist på Kunstgarasjen i Bergen sommaren 2024 – den bestod òg av doble, lang­strekte, og om ein vil, skalliknade former. Men dei formene var konvekst krumma, og vende utsida mot betraktaren. Likevel fekk ein glimt av skulpturen sine indre lag, gjennom halv­måne­forma hòl i overflata. No, på Kunstner­for­bundet, er det som at verka har snudd magen til, lete seg ytterlegare eksponere.

8. Saman med dei store skulpturane på Kunst­ner­forbundet, finst det ein serie med mindre verk. Ein kan få føre seg at dei liknar alle slags hole saker: gapande munnar, fiske­skrog, krabbe­skjel, berg­hòler. Dei er laga av denim, Cato har klipt laus lommane frå dongeri­bukser, fridd dei frå plagget. Ein lomme liknar ikkje berre ein behaldar, den er ein behaldar. Jeans­lommane, som har lagt tett inntil nokon sine lysker, som har hatt romsterande fingrar pressande mot stoffet, er no gjort om til vegg­hengte skulpturar som liksom ser tilbake på oss. Gjennom­trekte av gips har dei blitt eigne kroppar.

Cecilie Almberg Størkson

Cato Løland (f. 1982) bor og arbeider i Bergen. Løland fullførte sin mastergrad ved Kunst- og designhøgskolen i Bergen i 2009. Han har stilt ut ved blant annet Lundgren Gallery i Palma, Paris Internationale i Paris, Entrée i Bergen, Tekstil­industri­museet i Salhus, Kunst­garasjen i Bergen og SOFT galleri i Oslo. Han har deltatt i gruppe­utstillinger ved insti­tusjoner som Astrup Fearnley Museet, KODE Bergen, Carvalho Park i New York og den internasjonale tekstil­biennalen Contextile i Portugal. Verkene hans er representert i en rekke offentlige samlinger, blant andre Nasjonal­museet, Astrup Fearnley Museet, KODE, KORO og Universitets­museet i Bergen.

Utstillingen har mottatt støtte fra Billed­kunstnernes Veder­lags­fond (BKV), Kultur­rådet og Bergen kommune.